Kuit - Koite - Koyt

Geschiedenis der heeren en Beschrijving der stad van der Goude.
Meest uit oorspronkelijke stukken bij een verzameld door
Cornelis J. de Lange van Wijngaerden
Tweede deel (Google eBoek)
Van Cleef
1817

1392

p.397
Bijer te brouwen, dat men noemt Goudts-Hamburchs.
..den bier te brouwen op den aart van hoemborch..

[Brewing beer that is called Gouda-Hamburg.
…brewing (in) the art of Hamburg]

Bronnen voor de economische geschiedenis van het Beneden-Maasgebied 1104-1534
Dr. J.F. Niermeijer
Martinus Nijhoff
1968

1392

[City regulation of Gouda of the beer brewed in the art (or manner) of Hamburg. The beer must, after it is barreled, be sealed by the town-sealer, and must rest if it will stay in town or inlands, during fourteen, and if transported over the Meuse, during eight days, is then sealed again and can be brought outside the brewery.]





De gilden van Utrecht tot 1528
Verzameling van rechtsbronnen
uitgegeven door Mrs. J.C. Overvoorde en J.G.Ch. Joosting.
Tweede deel
's Gravenhage,
Martinus Nijhoff
1896

1397

p.85
VI. Vleeschhouwers-gilde en Brouwers-gilde.
p.105 -
b. Brouwers.

p.106
1397, Augustus 17 (Verbod van fraude.)
1. Wie koeyt tappede voer Hamborger bier, die verboerde V (5 Vlaamse placke), also dicke alst yemand dede.
2. Ende wie koeyt tapt, die en zel gheen Hamborgher tappen, bi denzelven koer voerscreven.

[1397, August 17 (Prohibition of fraud.)
1. He who sells koyt instead of Hamburg beer, will be sanctioned …
2. And who sells koyt, shall not sell Hamburg beer]

Oude rechtsbronnen der stad Breda
Uitgegeven door Mr. W. Bezemer,
Adjunct-archivaris aan het Gemeentearchief te Rotterdam.
's Gravenhage,
Martinus Nijhoff.
1892

Oude keuren der stadt Breda genaemt het houte Boeckxke, geschreven ende begonnen te stellen omtrent immers nae den jaere 1373

p.25
XCVI. DITS NOCH VAN DEN BIERE VAN DELFT 1).
Item es verdraghen bi den heere ende bi der stat, als van den biere dat van Delf coemt, eest dat toten gheheelen boute dats 20 stuc oft 18 volle vate ghedaen es 17 zac mouts der maten van Delf, dats te wetene ses sac terwen, drie sac ghersten, ende acht zac haveren van derselver ghewichten, dat men te Delf pleghet

[the whole brew being 20 to 18 barrels is done with 17 bags of malt with the measurements of Delft, being six bags of wheat, three bags of barley, and eight bags of oats of the same weight, customary in Delft]

Bronnen voor de Geschiedenis van der Abdij Rijnsburg
Maria Hüffer
Eerste deel, tweede stuk
1951

1422 - 1423

p.800 - 801
Ghebrouwen dicke bier 27 brouten (brouwsels). —Ghebrouwen dunne bier
12 brouten. —Tot elken brout is ghegaen 4 zack terwen, 15 achten-
deel gherst, 24 achtendeel hauer ende 5 achtendeel hoppe.

Rechtsbronnen van Utrecht
Muller
1883

1433

p.290
Vander Koyten

7. Selmen brouwen dubbelde koyte, elc brout XVIII grove vate, als elc vat van X eymeren, die maken XXII½ smaell vate. Ende dair sellen sij in verbrouwen ende in laten XII mudde haveren, VI mudde garsten ende drije mudde weyts.

Rechtsbronnen van Utrecht
Muller
1883

1467

p. 366
CCLXV. Ordinancie vander brouwerye vanden dickenbyer.
Anno XIIIIcXLVII des Dinxdages na Margarete byden raide out ende nye.
Om die guede ghemeente onser stadt in neringe te brengen buten scade derzelver stadt, aen arbeyde, koern, torve, zolrehuere ende andere comanscap, die daer onder ghelegen is, ende nu kenlic is tot anderen steden zij die groit ghewyn ende ghenot daervan hebben, soe is gheordiniert eyne brouwerye te wezen binnen onser stadt ende stat vryheyt van dubbelden koyte in manieren hijr naebescreven:
1. Inden yersten zoe zelmen dit bier brouwen van zoevoell koerns als hijr nae volcht.
2. Item daer zellen in wezen X mudde haveren, VI mudde ghersten ende IIII mudde weyts aen moute, maect te samen XX mudde koerns; ende daer off zelmen brouwen XX volle grove vate biers, te weten elck vatt van X emmeren.
3. Item zoe wie dit dubbelde byer brout, die en zell anders gheen bier brouwen derwijlen hijt brout; mer als hij eenwisselt bier brouwen will, zoe zell hijt den sysmeysteren, beyde vanden hoppensys ende vanden inbrouwensys, een half jaer te voeren zecgen ende hem dat int laetste zysoen, eer hijt eenwisselde byer te brouwen aennemen zell, weder vernyen ende niet aennemen dan int beghinsell vanden zysoen, bij eynre penen van C lb. ende ewelic die neringe zoe dicke alst ymant dede.

[Translation is short:
Ordinance for the brewers of thickbeer
Anno 1467
To lead the good community of our city to trade without doing harm to this city, its labour, corn, peat, tax-income and other business, that relates to it, and now apparently other cities have great profit and benefit from it, so is ordained brewing inside our city and municipal freedom of double koyt beer in ways described below:
1. First one shall brew this beer from as much corn as described hereafter.
2. Also it will contain 10 portions of oats, 6 portions of barley and 4 portions of wheat in malt, makes together 20 portions of corn; and thereof one shall brew 20 full big barrels, namely each barrel 10 buckets.
3. Also those who brew this beer, they will not brew any other beer as he is brewing; but if he wants to brew another beer, so he will tell the tax-officers, both of the hop-tax and the beer-tax, half a year in advance of the last season, before he will take to brewing another beer, on penalty of 100 pounds and loss of labour.

Because this particular ordinance is so comprehensive it explains a lot of things that have led to misconceptions in our time.
1. Thickbeer = Double koyt beer
2. Thickness is regulated by tying a given amount of corn to a certain amount of specific barrels.
3. Types of corn were mentioned but it was understood and well known brewers would use it as malt. Malting was an integral part of the brewing process. In this extensive regulation that is mentioned after the 3 types of corn: in malt.
4. There were 2 types of tax at this time, hop- and beertax.
5. Koyt beer was made with 3 types of corn, oats, barley and wheat.
6. Tax officers of the hop-tax should be informed because every beer was made with hops as a matter of course.
7. Nothing is mentioned about yeast because that is outside the regulation just as the use of peat (that is mentioned) is not regulated.
8. This is not a recipe but a regulation; it wants to insure the use of the proper proportions of corn and the ratio of those to the volume of beer. So it is about quality control.
f ]

De Gilden Van Utrecht tot 1528
Verzameling Van Rechtsbronnen
Deel II
1896

1491

39. 1491 , October 12. Rijding

Alsoe teser tyt dat koern zeer duer is ende nutter is, dat
men den weyt tot montkoern hout dan tot mout te maken,
soe heeft die raet een verclaringe oft een veranderinge ge-
maict opter brouweryen, die dueren zel tottes raets goet-
duncken; alle andere punten van der brouweryen voertyts
gemaict in hoere weerden te bliven.

I. In den yersten zellen die brouwers elck brout byers brouwen tot XXIIII grove vate ende niet langer, hoer drinkel-byer daerin gerekent.

2. Item in elck brout byers zellen die brouwers in doen
ende laten XV mud haveren ende V mud gersten, goet
koepmansgoet.

Ende hierop zellen die brouwers hoeren eed doen.

[Kuitbier zonder tarwe vanwege de schaarste = beter brood bakken dan tot mout te maken = alle granen werden gemout
f ]

Brouwerskeur Haarlem
1501

Gemeentearchief Haarlem, Inv.I no.454, katern papier van 6 fol.

(Artikel 5 De wijze van brouwen)

Ten vijften soe sal een yegelck brouwer of brouster moeten
stoerten in elcke broute koyte / thien achtendeele tarwe / twintich

achtendeelen gersten ende twee en dertich achtendeelen haveren,
al quatter troy ende geen arger, gemeeten ende mit gebrant
strekel gestreken, ende daerof sacken moegen wanderen tot hoeren
schoensten, te weten voor een sack tarwe, twee sacken gerst of twee
sacken spelten, of twee sacken haveren.

[Haarlem 1501
10 achtendeelen tarwe
20 achtendeelen gersten
32 achtendeelen haveren

achtendeel tarwe of gerst = 31,9 liter
achtendeel haver = 40,6 liter
haver = 43 kilo per hectoliter
tarwe = 57 kilo per hectoliter
gerst = 56 kilo per hectoliter

10 x 31,9 = 319 liter (3,19 x 57 =) 181,3 kilo tarwe
20 x 31,9 = 638 liter (6,38 x 56 =) 357,28 kilo gerst
32 x 40,6 = 1.299,20 liter 12,992 x 43 =) 558,66 kilo haver

totale graanstort = 1.097,24 kilo

(niet meer dan) 30 vaten vullen
Hamburg & Bremen export-vat = 129 liter

30 x 129 = 3.870 liter bier
f ]

Download scanned document in PDF

Hierbij, met toestemming van de vertaler Feike Reitsma, de vertaalde keur:
Download translation by Feike Reitsma into modern type PDF

Die Chronyk van Hollandt, Zeelandt ende Vriesland
Divisiekroniek van
Cornelius Aurelius
1517

p.11r
Een artikel van Hollant.
Dat X capitel
Die forme ende ghedaente der mannen ende vrouwen van desen provincie is scoon, ende uutmutende boven andere nacien, ende tvolck is starck ende reisich van statuer ende lichaem; hoer dranck (wantter gheen wijngaert overvloedich en wast) is bier, dat is een confectie gemaect van mout, als haver, gherst, rogge ende tarwe tesamen wel ghesoden.

Antwerpen
Bierpegel tijdens het ancien régime
Uit SAA, GA 4423 Brouwers VIII: 1615-1618
Ivan Derycke
1517

Bevat kopieën van oudere teksten:
De ordonnantie van 1517 verplicht het brouwen van knol, kuyte en cleyn bier.
In de kuyte, een brouwsel van dertich vaten, moeten 6 viertelen tarwe, 18 viertelen gerst, 12 viertelen haver en het brouwsel wordt aan 3 sch en 3 penningen verkocht.
In het klein bier moesten de brouwers in een brouwsel van 32 vaten moeten 2 viertelen tarwe, 6 viertel gerst en 7 viertel haver en de opbrengst is 20 gr. Brab. per vat.
In de praktijk werd zeker in de zeventiende eeuw in Antwerpen klein bier geproduceerd op basis van een tweede spoeling.



Antwerpen
De brouwerijenonderneming van Gilbert van Schoonbeke (1552-1562)
Belgisch tijdschrift voor philologie en geschiedenis
Volume 46,
Delen 1-2
Fondation universitaire,
1968

1518

p.340
Uit de stads-ordonnantie van 10 februari 1518 blijkt dat naast de havermout de gerstenmout inderdaad de belangrijkste grondstof was.
De verhouding der grondstoffen werd toen voor een brouwsel van 30 vaten aldus bepaald:
6 viertelen tarwemout
10 viertelen gerstenmout
12 viertelen havermout (1)

(1) 1 viertel tarwe of gerst = 77 liter; 1 viertel haver = 90 liter.

[haver = 43 kilo per hectoliter
tarwe = 57 kilo per hectoliter
gerst = 56 kilo per hectoliter

6 tarwe x 77 = 462 liter = (4,62 x 57 =) 263,34 kilo
10 gerst x 77 = 770 liter = (7,7 x 56 =) 431,2 kilo
12 haver x 90 = 1.080 liter = (10,8 x 43 =) 464,4 kilo
totaal 1.158,94 kilo granen

Antwerps biervat = 150 liter*
30 x 150 = 4.500 liter bier

*Tresoir vande maten, van gewichten, van coorn
Nicolaus Petri
ghedruct by my Herman Jansz. Muller,
1590

De Biermate werdt de Tonne op een
Antwerps ame ghemaect / ende teges
t’teken op 54 Antwerps stoopen ghebrant/
f ]



De gilden van Utrecht tot 1528
Verzameling van rechtsbronnen
uitgegeven door Mrs. J.C. Overvoorde en J.G.Ch. Joosting.
Tweede deel
's Gravenhage,
Martinus Nijhoff
1896

1523

p.71- 72
dar voertan gheen molennaer mout malen en sel voer enigen brouwer dan alleen zijn gesette rijdinge teffens tot elker reyse, te wetene twee mud weyts, zess mud ghersten ende XIIII mud haveren.

[from now on no miller will mill malt for any brewer except his true recipe for each brew, being two parts wheat, six parts barley and fourteen parts oats.]

Oude vaderlandsche rechtsbronnen
Oude rechten van Steenbergen
Uitgegeven door Mr. W. Bezemer,
Adjunct-Archivaris aan het Gemeentearchief te Rotterdam
's Gravenhage,
Martinus Nijhoff.
1897

1534

p.112
Orodonnantie 1534/35 Februari 25.

p.113
III. Van den biere.
Item is geordineert dat die kuermeesters van den biere sullen hebben van den biere te cueren eenen halven stuver van de kuysen, ende eenen halven stuver van den val van der bancken, oick eenen halven stuver ende desgelijcks van biere dat compt overzee van den vaete, ende van der tonnen van der meede eenen halven stuver.

p.114
I. Van cuys te tappen.
tem soe wye dat cuys tapt, dat dieselve geen cuyte tappen en sal, ende die val van der bancken tapt, die en sal geen cuyse oft couyte tappen, ende dat opte pene van drie ponden zwarten, soe dicke ende mennichwerff dat gebeurde, ende desgelicx oick van moeseler.

II. Van cuys te dragen.
Item dat nyemant wie hy tsy, bierdragers oft ander persoonen, geen cuyse en sullen moegen dragen daer men coyte tapt, et contra geen cuyte daer men cuysse tapt, ende desgelijcx val van der bancken, ende dat opte pene van drie ponden zwartten, ende insgelijcx van den mueseler totiens quotiens.

III. Van bier te tappen van over zee.
Item soe wie bier van overzee gecomen tapt, tsy Engels bier, Homborchs bier oft oic Waelens bier oft eenich ander vremt bier, die en selen maer eenderhande bier mogen tappen, dat op alsucken prijs als tselve by den kuermeesters gekuerst geordineert sal zijn, ende dat opte pene van drie ponden zwartten totiens quotiens.

IV. Van bier te brengen tot Steenbargen.
Item dat alle diegene die van nu voirdaen bier alhier tot Steenbargen willen brengen, die sullen gehouden sijn te leveren deen helft kuyse ende dander helft coyte, oft de tweedeelen coyte oft meer dienss, ende daeraff telcker reysen certificatie laeten blijcken van den officiers oft van den brouwers by sijnder hant van der plaetesen, aldaer syluyden tbier gehaelt sullen hebben, van den noemer van den vaeten van elcke sorten van biere dat syluyden gelaeden hebben, ende dat opte drie ponden swartten te verbuerene totiens quotiens.





HANDTVESTEN,
ofte privilegien, handelingen, costumen, ende willekeuren der stadt Aemstelredam.
by Jacob Pietersz Wachter, boeck-verkooper, woonende op den Dam, inden Wachter,
1639

1558

p.259
Bier-dragers Ordonnantie, van de Iaren duysent vijf hondert acht-ende-vijftigh

p.260

J.J.
Item / ofte eenige ghebrouwen Kuyten het zy dubbelt ofte enkelt /daer gheen Cedullen* af en zijn / in een kelder gheleyt worden / ’t zy veer ofte nae by ’t water / sal gheven elck Vat ses penningen.

*Cedullen zijn briefjes/registers waarop brouwers en tappers moesten schrijven hoeveel ze hadden geproduceerd respectievelijk getapt. Ook bierdragers moesten vaak bijhouden op briefjes welk bier ze waar hadden afgeleverd.

J.J.J.
Item / hier en boven sullen de Bier-dragers moghen ontfangen vande Bier-streeckers van elcke tonne Kuyt buyten ghebrouwen / het zy dubbelt ofte enckelt / die inde Tappers huyzen gaet een duyt / ende die tot hulpe van ’t slepen / ende indien zy metten hals bearbeyden / sullen evenwel de voorschreven duyt hebben: Behoudelick dat uytte Kelders ghehaelt ofte gebrocht wordt / dat en sal gheen duyt gheven / ende en sullen de Bier-dragers van niemandt anders noch van geenen anderen Bieren de voorschreven duyten mogen ontfangen

p.261

J.V.
Item / van een Vat Kuyts dubbelt ofte enckelt buyten deser Stede ghebrouwen / dat buyten de Muyren deser Stede ghewrocht wordt / een stuyver / ende een half Vat een halve stuyv. midts conditie vooren in’t eerste Artijckel verhaelt / van’t Bier op en af te setten / ende te vullen / des sullen de Tappers die Schuyt-huyzen ofte slepen vande voorgeschreven Kuyt / als oock van alle andere vreemde Bieren ende Wijnen die buyten ghewrocht werden / selver betalen.

Resolutien van Holland
(Google eBoek)
Van de jaaren 1607, 1608 en 1609.

p.171
Cuyt, Val, Scheepsbier

Register van Holland en Westvriesland
Van de jaaren 1610, 1611 en 1612

p.93
op een Tonne Ysraëls en Meuselaars ses stuyvers, op een Tonne Vals vier stuyvers, op een Tonne Kuys of Keuyte drie stuyvers





Antwerpen
Bierpegel tijdens het ancien régime
Ivan Derycke
1617

10/02/1617 Nieuwe regeling brouwsels (pegel)
Dobbel bier of knol per 24 vaten bier: 8 viertel tarwe, 12 viertel gerst, 16 viertel haver.
Men koopt dit vat van de brouwer aan 5 s. gr. Brab.  en aan de stad zal men geven aan accijnzen:
de tapper: 4 schellingen Brab.
de poorter: 3 schellingen Brab.

De tapper rekent per pot een halve blank en 3 myten.

Koyte per 30 vaten bier:
6 viertel tarwe, 10 viertel gerst, 12 viertel haver.
Men koopt dit van van de brouwer voor 3 s. 3 gr. Brabants en aan de stad zal men geven aan accijnzen:
de tapper: 3 schellingen Brab.
de poorter: 2 schellingen Brab.

Ost-Friesische Historie und Landes-Verfassung
(Google eBoek)
Enno Rudolph Brenneysen
1720

1631

p.647 - 648
Bier-Ordnung de Anno 1631.

Münstersche Koyte

Het leven is maer droom:
Bly-eyndigh trevr-spel, vertoont in de vvonderlycke op-voedinghe van Sigismvndvs, prince van Polen, door de vrye lief-hebbers ende der rymer-konste binnen Brussel. Met een bevallige Kluchte van de Gilde-broeders van Kockelbergh, daer op passende
(Google eBoek)
Pedro Calderón de la Barca, Schouwenbergh, Jan Mommaert, G Vander Borcht
by Jan Mommaert
1647

p.93
Veel liever als goet bier en drinckt maer enckel kuyt.

Martini Schoockii Liber de cervisia
Martinus Schoock
(Google eBoek)
typis Francisci Bronchorstii, civit. Groning. ordin. typogr.,
1661

p.1 - 2
De Etymologia vocia voeis Bier aut Beer. De Ale, Oel, Ollo, & Hell: & voce Kuyt.

De etymologie van het woord Bier...

p.16
Ut vero ad nostros Belgas redeamus

'Om terug te keren naar ons Nederlandse'

p.17
antiquitus quaecunque Cervisia Kuyt vocabatur, (Alias fere, uti postea liquebit, specialius nomen est) unde & inter Flandros adhuc hodie kuyten is dicitur,

'in de oude tijd werd bier ook wel Kuyt genoemd (het was bijna synoniem...
…tussen Vlaanderen en waar het vandaag de dag nog steeds Kuyten wordt genoemd'

[in the old days beer was also called Kuyt, (it was almost synonymous
…between Flanders where it is still called Kuyten today]

Historisch Centrum Overijssel
oorkonde
1669

Wij burgemesteren, schepen en raedt der stat Zwolle doen condt ende betuijgen dat voor ons gecompareert ende erschenen is die E(dele) Geurt Greve, contra-rolleur, ende Gerrit van Sonsbeek, beijde brouwer alhier, hebben met hanttastinge verclaert, gelijck sij verclaren mits desen, dat Wilhelm Henderici van Bruijsel, haer beijde brouwers heefft geleert om die witte bieren te connen brouwen, oock vrom, trouw, ende met alle neersticheijt sijn tijt uijtgedient. Ende alsoo men schuldich is de waarheijt getuijgenisse te geven, te meer voorn(oemde) Henderici van Bruijsel verscheijden attestatien van differente plaetsen heeft vertoont. In oirconde der waerheijt hebben wij, burge(meesteren), schepen ende raet onser stadts zegel hier onder doen drucken. Actum Zwoll, den XXI julij 1669.

Groot placaatboek
vervattende de placaaten, ordonnantien en edicten van de hoog mog. heeren Staaten generaal der Vereenigde Nederlanden
en van de edele groot mog. heeren Staaten van Holland en Westvriesland, Volume 3 (Google eBoek)
1683

p.755
Een broute Kuyts of scheeps-bier

Batavia Illustrata, Ofte Verhandelinge vanden Oorspronk, Voortgank, Zeden, Eere, Staat en Godtsdienst van Oud Batavien, Mitsgarders Van den Adel en Regeringe van Hollandt
Volume 1 (Google eBoek)
Simon van Leeuwen, Wouter ¬van Gouthoeven
Tongerloo en Dolly
1685

p.195
Goudse bier plach in sodanige achtinge te zyn, dat in Vlaanderen noch in Zeland geen ander bier wierd gedronken, als het gene Dergoude wierd gebrouwen, het welk men Goudse keyte nomde

[Gouda beer was so much esteemed, that in Flanders nor in Sealand no other beer was drunk, then what was brewed in Gouda, which was called Gouda Koyt]

The whole art of husbandry
John Mortimer
The Second Edition, Corrected.
Printed by J. H. for H. Mortlock,
1708

p.277 - 278
Oats
and being malted like Barley, they make a pretty sort of Drink, especially if mixed with other Malt, as they do in many places in Kent, where they commonly brew with one half Oat-malt, and the other half Barley-malt.

De vol-geestige werken
van Salomon van Rusting
Deel 4 (Google eBoek)
t' Amsterdam
By Jan van Heekeren en Jan Graal, Boekverkopers,
1712

p.3
Wel zestig Tonnen Bremer kuit

Fakkel der Nederduitsche Taale : ontsteken byzonderlyk aan de Hebreeuwsche, Grieksche, en Latynsche spraaken, als ook de oude Duitsche, uit de overblyfzels der gryze aaloudheid, en die van laatere eeuwen. ... Hier achter is gevoegt oud en nieuw; of vergelyking der oude en nieuwe Nederduitsche taal ...
(Google eBoek)
Carolus Tuinman
Sam. Luchtmans
1722

p.498
KEUIT, koyt

Groot algemeen historisch, geographisch, genealogisch, en oordeelkundig woordenboek, behelzende zo het voornaamste, dat vervat is in de woorden-boeken van Morery, Bayle, Buddeus, enz..
(Google eBoek)
Brunel
1729

p.169
1455 Goudsche Kuyt

Keizer Maximiliaan, en Karel, hertog van Oostenryk, verleenden den Goudsche brouwers in't jaar 1508, dat ze hunne bieren in Brabandt, Vlaanderen, Hollandt, Zeelandt, en Vrieslandt tot hun believen en goedvinden zouden mogen voeren en verkopen, zonder dat de wethouders of ingezetene der zelve landen, onder voorwendsel van eenige octrooien, of anderszins, de Goudsche bieren zouden mogen bezwaren...

Beschryving der Stadt Delft
(Google eBoek)
Boitet,
1729

p.624
haer luyden Bier, keuyte

Reales Staats-Zeitungs- und Conversations-Lexicon
(Google eBoek)
Johann Hübner
1732

p.833
Hamm
Es giebt daselbst gute Schincken, die man in Holland Hammen nennet,
ingleichen wird auch daselbst viel Leinwand gemacht,
und gut Bier, Keut genannt, gebrauet,

[Hamm
'There are good shanks, called Hams in Holland,
also much cloth is made,
and good beer, called Koyt, is brewed']

Volmaakte Geography:
Handelende van Bohemen, Oostenryk, Beyeren, Frankenland, Zwaben, Den Opper-Rhyn
(Google eBoek)
Johann Hübner
Haak
1733

p.485
Het Graaffschap Marck.
Hamm, de Hoofdstad des Lands, is een grote Plaats aan de Lippe, en de Inwoners zyn welgegoedde Luiden. De Schinken van deze quartieren hebben veel vooruit, en worden in Holland Hammen genaamt.
Het Bier, Kuit genaamt, word wyd en zyd vervoert.

[The beer called Kuit is transported far and wide]

Korte chronycke van vele gedenckweerdige geschiedenissen:
soo in de principaele steden van het hertoghdom van Brabant als in de stadt en provincie van Mechelen
Volume 1 (Google eBoek)
J. Jacobs
1747

no pagenumbers
brouwersordonnantie 1460
dicken biere oft Coyten



de Hop Accysen...van der Coyten





Kurze Historische und Physikalische Nachricht von dem in Hannover zuerst erfundenen Getränk Broihan
(Google eBoek)
Daniel Eberhard Baring
Richter,
1750

p.7
Münster schenket Koite ein,

Resolutien van de heeren staaten van Holland en Westvriesland,
In haar Edele Groot Mog. Vergadering
genomen in den jaare
1750

Lovenschen almanach ofte Tydt-verkonder
(Google eBoek)
Vander Haert
1757

1460
Item op dat des Stads Accysen van den dicken biere oft Coyten, die de Poorters inleyden met vierendeelkens niet verdonkert en souden worden, en te beter ter kennisse van de schryvers mochten komen, wirdt geordonneert, dat niemandt de selve vierendeelkens uyt de Brouwers huysen mochte haelen, dan alleen die van't Cruydewagenaers Ambacht, die daer af van elck vierendeelken hebben zouden voor haeren loon eenen grooten Brabants.

Westphälische Geschichte
Volume 3 (Google eBoek)
Johann Diederich von Steinen
Meyer,
1757

p.1219
der Stadt Altena.
59 Man braut hier auch wol ziemlich Bier
Doch trinkt man Keut und Luel alhir,

Lexicon
Johann Hübners neu-vermehrtes und verbessertes reales Staats-, Zeitungs- und Conversations-Lexicon
(Google eBoek)
Johann Hübner
Fackel-Verlag,
1759

p.495
und gut Bier, Keut genannt, gebrauet, welches in die benachbarten Länder

Westphälische Geschichte
Mit einer Vorrede begleitet von Johann Diederich Franz Ernst von Steinen. Ev. Luth. Pred. zu Frömern, der Prediger Classe im Amt Unna Inspector, und der Göttingschen Deutschen Gesellschaft Mitglied,
Volume 4 - Vierter Theil (Google eBoek)
Johann Diederich von Steinen
Meyer,
1760

p.454
der Stadt Hamm.
Keut
Keuta



Hamm ist der kleine Haag, das Markbein in der Mark,
Hamm ist der Musensitz, da sind die Leute stark.
Hamm gibt uns guten Fisch, Hamm gibt uns gute Schinken,
Hamm gibt vor wenig Geld den besten Keut zu trinken.

Beschrijving van de stad Amersfoort
Volume 1
(Google eBoek)
Abraham van Bemmel
H. Spruyt
1760

p.773 - 775

het brouwen van smakelyke Bieren
bekend onder den naam van Amersfoortse Koyt (Kuyt)(1)
(1) Deze Kuyt is naderhand hier en elders zo slegt geworden, dat ze nu de naam van Dun- en Scherpbier draagd.

[the brewing of tasty Beer
known under the name Amersfoort Koyt (Kuyt)(1)
(1) Later this Kuyt became so bad here and everywhere, that they're now called Thin- and Scharpbeer.]

p.774
want van negentien honderd ponden weegens mogten niet meer als zestien vaten, en van 2775 ponden weegens vier en twintig vaten Kuyt gebrouwen worden: en niettgenstaande dit zwaar en dik Bier gaf, zo verkogten zy egter de Tonnen voor dertien en veertien stuivers

[pond = 480 gram
1900 pond = 912.000 gram = 912 kilo granen
Amersfoorts biervat = 131 liter*
131 x 16 = 2.096 liter bier

2775 pond = 1.332.000 gram = 1.332 kilo granen
131 x 24 = 3.144 liter bier

* Bier drinken met maten
Leen Alberts
p.126-127]

Algemeen woordenboek van Konsten en Weetenschappen
Tweede deel.
Dienende tot een tweede deel van
Den Staats- en Kouranten-tolk,
In het Hoogduitsch verscheiden maalen uitgegeven; en met een Voorrede verzeld door den Heere Johannes Hubner
Tweede druk te Amsterdam by Martinus de Bruyn,
Boekverkoper in de Warmoestraat
1768

p.127
De Hamsche zoogenaamde Kuit is ook vermaard, en wordt veel naar Amsterdam en elders verzonden.

Groot Placaat En Charter-Boek Van Vriesland:
Aavvang neemende met het Hoogbejaard Annael of Land-Boek van den Staatkundigen Kempo Van Martena.
(Google eBoek)
Georg Frederik Baron thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg
Coulon
1773

p.484 p.485
Haerlemser kuyt (Den 31 December 1524.)

De nieuwe, vermeerderde en verbeterde kouranten-tolk
Zakelyk, historisch- en staatkundig woordenboek
by Martinus de Bruyn, boekverkooper #in de Warmoesstraat#,
1786

p.448
Hamm, grote Stadt en goede pas aan de Lippe, in het Graafschap de Mark, den Koning van Pruissen toekomende; zy legt 9 mylen van Herford, 4 mylen van Lipstadt, en even zo veel van Munster, aan de Munsterse grenzen, heeft wel gegoede Inwoonders, enen machtigen Raad, en ene illustere school van den Hervormden Godsdienst.
Men heeft ‘er goede Hammen, (welke Verken Schinken dus naar die Stadt genoemt worden), ook wordt ‘er veel lynwaad gemaakt, en goed bier, Kuyt genaamt, gebrouwen, ’t welk in menigte naar de naburige Landen vervoert word. In ’t Jaar 1734 en 11 September zyn ‘er in vier uren tyds 200 huizen afgebrand, en in ’t Jaar 1741 heeftze wederom brandschade geleden.

Tegenwoordige Staat der Vereenigde Nederlanden, Volume 18 (Google eBoek)
Isaak Tirion
1790

p.460
Koite Zwolle 1623

'..en te Zwolle wordt nog heden (1790) des Zomers een zeer dun en tevens zeer smakelijk wit bier onder deze benaming gebrouwen.'

Westphälische Geschichte mit vielen Kupfern
Volume 1 (Google eBoek)
Johann-Diederich von Steinen
Meyer,
1797

p.40
oder Koet, welches eben also, aber ohne Hopfen, zubereitet wird.

Arnhemsche oudheden
Volume 1 (Google eBoek)
Gerard van Hasselt
J. H. Moeleman junior
1803

p69-70

Kurze historisch-genealogisch-statistische Geschichte der Hauptstadt Hamm
und der ursprünglichen Entstehung der Grafschaft Mark: nebst einigen Berichtigungen
Johann A. Möller
1803

p.135
Einer namens Keutius war der erste Brauer der diese Sorte Bier brauete, daher der Name, Keut Bier, entstanden ist.

Arnhemsche oudheden
Volume 2 (Google eBoek)
Gerard van Hasselt
J. H. Moeleman junior
1804

kuit hoppe arnhem zutphen 1452

p.443 441 445 (incorrect pagenumber? 441=444)

Van het onderscheid tuschen Bier en Kuit had ik wel eerder mogen spreeken.
eenvoldiger koyten en dubbelde koyte.

[en totter dubbelder koyten zou men brouwen vier molder weitz, souen molder garsten, en elff molder haveren. en daar van zou men brouwen twyntich vat

1 molder = 4 schepel = 174,4 liter
1 schepel = 43,6 liter
haver = 43 kilo per hectoliter
tarwe = 57 kilo per hectoliter
gerst = 56 kilo per hectoliter

4 molder tarwe = 697,6 liter (6,976 x 57 =) 397,63 kilo
7 molder gerst = 1.220,80 liter (12,208 x 56 =) 683,65 kilo
11 molder haveren = 1.918,40 liter (19,184 x 43 =) 824,91 kilo
Totale graanstort 1.906,19 kilo

De inhoudsmaat van de Zutphense bierton in de 15e eeuw is (mij) onbekend, maar moet ergens in deze range zitten:
Nederlands smalvat = 105 - 116 liter (grofvat minus 25%)
Utrechts biervat 15e eeuw = veertig vanen = 136 liter

20 vaten van 105 liter = (minimaal) 2.100 liter bier
20 vaten van 136 liter = (maximaal) 2.720 liter bier
f ]

 

Geschiedenis der heeren en Beschrijving der stad van der Goude.
Meest uit oorspronkelijke stukken bij een verzameld door
Cornelis J. de Lange van Wijngaerden
Tweede deel (Google eBoek)
Van Cleef
1817

p.374
Hamburger, knols, hoppenbieren, kuit of kuiten

p.376
Voorheen waren er wel keuren en stedelijke inrigtingen omtrent het brouwen, en werd er nog al veel vrijheid aan de brouwers toegelaten. Maar het brouwen, als het hoofdbestaan der stad wordende beschouwd, en omdat de wangunst en onderkruipingen, uit hoofde van de grooten bloei niet alleen van buiten, maar zelfs onder de brouwers meer en meer begon toe te nemen, oordeelde men nodig, zoo bij de regering als de hoofdmannen derzelfde nering, dat er tot in standhouding der aftrek van de Goudsche bieren, bepaalde voorschriften en zelfs zeer gestrenge stedelijke wetten of keuren dienden te worden gemaakt, hoedanig zij zouden mogen brouwen...

p.377
In het jaar 1520…
en geen ander kruid als hop
[(a) Drie vierde]

p.388
Goudsche coeijt (kuit)

p.397 Goudts-Hamburchs 1392
Bijer te brouwen, dat men noemt Goudts-Hamburchs.
..den bier te brouwen op den aart van hoemborch..

p.398 graanverhoudingen 1522 1523 1524 1525 1527 1528

10 zak haver, 4 zakken gerst, mogende veranderen tarw voor rogge en amel of spelt voor haver.

Middelnederlandsch woordenboek
Matthias de Vries
M. Nijhoff, A.W. Sijthoff, 1864
AMER, amel, amelcorn

Maatschappij-Belangen
1861
p.270
masteluin, De teelt van tarwe en rogge door elkander,

Geschiedenis van Antwerpen
uitg. door de Rederykkamer de Olyftak
Volume 4 (Google eBoek)
Franz Hendrik Mertens, Karel Lodewijk Torfs
Drukkery van J. P. van Dieren en cie
1818

p.518
N.1.- Verdrag tusschen de stad Antwerpen en de Hanzesteden, om de kooplieden van Brugge terug te doen komen, 4.n Mei 1468 (Zie III.e Deel, bladz. 624).

p.523
hamberger bier keute
Kuyte of klein antwerpsch bier

Sammlung der Gesetze und Verordnungen, welche in dem Herzogthum Cleve und in der Grafschaft Mark über Gegenstände der Landeshoheit, Verfassung, Verwaltung und Rechtspflege ergangen sind, vom Jahre 1418 bis zum Eintritt der königlich-preußischen Regierungen im Jahre 1816
Vom Jahr 1776 bis zum Jahr 1810 und von Nro. 2124 bis incl. Nro. 2892, Volume 4 (Google eBoek)
Johann Josef Scotti
Wolf,
1826

p.2432
Bier, einländisches, Keut

Terp
Kronyk der geschiedenissen van de vrye friesen
Jacob van Leeuwen
1834

p.429
Kuit - het bier-oproer 1487

Das Bier in geschichtlicher, chemischer, medizinischer, chirurgischer und diätetischer Beziehung:
mit Rücksicht auf seine Verschiedenheiten, seine Verfälschungen u. deren Entdeckungen
(Google eBoek)
Gustav W. Hopff
1846

p.85
Von den verschiedenen Arten des Biers.
p.87
Hammer Keut

Bijdragen voor vaderlandsche geschiedenis en oudheidkunde
Volume 6 (Google eBoek)
1848

p.39
den 13 Maart of den 4 September 1482

p.43 44
hoemborger
dubbelde koyte
koyten off hoppen
Bronchorst Zutphen

p43 Noot onderaan bladzijde:
(7) koyte] Eene bijzondere soort van bier, dat onder dezen naam nog in sommige gedeelten van Westphalen bekend is. (1848)

Overijsselsche almanak voor oudheid en letteren
Volume 9 (Google eBoek)
J. de Lange,
1852

p.236
het inheemsche (enkel en dubbel hoppe en kuitenbier).

Mémoires de la Société des Antiquaires de Picardie
Volume 3 (Google eBoek)
Société des Antiquaires de Picardie
1854

p.349
Item on li doit keutes à court et en chertains lius.

Item que nus ne puet faire cambe ne chervoise à Corbie ne brasser goudale, sans le congie de l'église.

Item toutes les débites et toutes les redevanches qui sont dewes par raison de brassin sont à l'église.

Archives historiques et littéraires du Nord de la France et du Midi de la Belgique
Troisième série
Tome 6.
Arthur Dinaux
Bureau des Archives du Nord,
1857

p.14
des vins, cervoises et keutes, et aultrement, et pareillement pluisieurs des manans et habitans d'icelle ville

Dagboek van Jan De Pottre, 1549-1602:
naer het oorspronkelyk handschrift in de Koninglyke bibliotheek te Brussel berustende (Google eBoek)
Jan de Pottre, Jules Ludger Dominique Ghislain Saint-Genois (Baron de)
Annoot-Braeckman
1861

p.38
Den XIIsten januario ae XV LXXII (1572)
p.39
kute (1) Kuite.
p.40
impost gaeven van de cuete als van dobbel bier

Tournai ancien et moderne
ou, Description historique et pittoresque de cette ville, de ses monuments, de ses institutions, depuis son origine jusqu'a nos jours (Google eBoek)
Aimé François Joseph Bozière
A. Delmée,
1864

p.145
On connaissait aussi la Hambourg, la houppe, la kieute ou keute, la double keute et la biere de cerises encore usitée à Anvers.






Café des Brasseurs Tournai anno 1633

Het Bier-oproer te Leeuwarden, in het jaar 1487
in zijne oorzaken en gevolgen: eene voorlezing (Google eBoek)
Jacob Dirks
1867

p.9-10
Kuit - het bier-oproer 1487






Het Gildewezen in Friesland:
Voordragt gehouden in de vereniging Nijverheid, te Leeuwarden, den 4 Maart 1868, door S. Sr. Coronel (Google eBoek)
S. Sr Coronel
Eckhoff
1868

p.11
waarop in 1435
geen ander bier zou mogen gebruikt worden dan dat in de stad zelve gebrouwen was



p.17 - 18
Zoo lezen we in de gilderollen van de kuipers van Workum, van het jaar 1566, dat de proevenier zal moeten geven 'den wet een golden gulden ende Sanct Thomes (den schutspatroon) een gelyken gulden ende den gilden een vetten ketel en daertoe een tonne dubbele goede koyt' (bier)



De Vrije Fries
Deel 11 (Google eBoek)
G.T.N. Suringar
1868

p349 - 370
Het Bier-oproer
te Leeuwarden
in het jaar 1487
in zijne oorzaken en gevolgen

men gheen Haerlemer bier, ofte coeyt (kuitbier), moste vercoepen, ofte tappen, maer huer eygen bier, dat sy binnen Leeuuerden brouden.

Item so schilma neen koyt haghera bruke twiska Helligha missa ende Maya dey des Wynters den inbrowen biaer, by pena van ener merk, ende bida biare.





The Fyrst Boke of the Introduction of Knowledge
Made by Andrew Borde, of Physycke Doctor
(Google eBoek)
Andrew Boorde (1490 - 1549)
Early English Text Society,
1870

p.258

Coyte is a usual drink in Holland

hit dothe but quench the thyrste





Recueil des anciennes coutumes de la Belgique
Coutumes de Namur et coutume de Philippeville
Bruxelles,
1870

p.441
Houppe, biere

la keute, bière forte et de premiere qualité

Ostfriesisches Jahrbuch: Altes und Neues aus Ostfriesland,
Volumes 1-2 (Google eBoek)
Haynel,
1870

p.152
Münster'sche Koyte

Inventaire sommaire des Archives départementales antérieures à 1790
Nord: Nos. 1561 à 1680 (Google eBoek)
Archives départementales du Nord, Alexandre Desplanque, Chrétien César Auguste Dehaisnes, Jules Finot
Imprimerie de L. Danel,
1872

p.324
ARCHIVES DU NORD.

confirmant les échevins et habitants de Menin dans le privilege de brasser et vendre des cervoises et «keutes», a eux accordé par Maximillien Ier et Charles-Quint

Bierstudien
Ernst und Scherz
Geschichte des Bieres und seiner Verbreitung über den Erdball, Bierstatistik, Bieraberglauben, Bierverse, Bierorden, Bierspiele, Bierlieder aller Zeiten und Völker, Biersprichwörter, Brauergeheimnisse
(Google eBoek)
Zahn,
1872

p.74
Hammer Keut

Algemeen nederduitsch en friesch dialecticon
Volume 1
Johan Winkler,
1874

p.413
Keut, bier; oudtijds droeg een bijzonder soort van bier, dat vooral ook in Limburg gebrouwen werd, algemeen den naam van kute, kuut, kuet, kuyt, koyt, keut. Van daar ook de geslachtsnaam kuytenbrouwer.

On Beer: A Statistical Sketch
Max Vogel
Trübner,
1874

p.5
The name of Beer seems to have puzzled for a long time the ingenuity of scholars who attemted many etymological explanations, more or less probable. There is now no doubt that it is derived from the old Saxon word bere, which meant barley; and it was called Pior in old German, Baer and Alod in Anglo-Saxon, Oel in Danish, Hell in Scottish, and Ollo in Scavonish. The Poles and Bohenians named it Zyto, also Pivo: in Wales it was called Kwvw, and in Belgium Kuyt.

Mémoires et publications de la Société des sciences, des arts et des lettres du Hainaut
Société des sciences, des arts et des lettres du Hainaut
Maison Léon Lasseau.,
1876

p.401
3 Les bières étrangères étaient soumises à l'assise du vin ; les bières du pays avaient différents noms, cervoises, keutes, houppes, le miel jusqu'au XVIe siècle était compris dans les grandes assises.

4 Ces ordonnances, nous ne savons pourquoi, causient grand préjudice aux fermiers qui abandonnaient leur ferme; le magistrat, obligé de 'pourcachier' lui même les maltôtes, les poursuivait en justice.

Aux XIVe et XVe siecles, les ordonnances des comtes de Hainaut qui défendirent de brasser avec de l'avoine lui attirerent de grandes difficultés et de longs proces avec les fermiers D'un autre côté, cette taxe était impopulaire a Enghien er ses habitants cherchaient de toutes facons a l'éluder.

De middeleeuwse rechtsbronnen der stad Utrecht
uitgegeven door Mr. S. Muller Fz.,
Archivaris van Utrecht.
Eerste deel.
's Gravenhage,
Martinus Nijhoff.
1883

p.390
1. Dat zweer ic, dat ick noch niemant van mijnre wegen
enigen tapperen van wtheemshen biere, tsij van koyte,
Amersfoirtsche hoppe, Homborgerbier, onsen dicken inbrou-
wenbier ofte anderen bier, meer oirloff gegeven en hebbe
noch geven en zell inden hoppensijs, den ick nu gecost hebbe,
te wanen off optesteken, meer dan van elken biere een ton.

Coutumes des pays et comté de Flandre
Sysseele. Thourout. Watervliet
Fr. Gobbaerts,
1892

p.322
Sur chacun tonneau de kuete ou double cervoise

Annalen des Historischen Vereins für den Niederrhein inbesondere
Nummers 41-60 - Pagina 206
Historischer Verein für den Niederrhein, insbesondere das alte Erzbistum Köln -
1896

Kuitenbrouwer Derick van Hoevel burger van Wesel 1488





Penschetsen uit Nijmegen's verleden
Volume 1
Herman Diederik Joan Schevichaven
1898

p.112
Tot het brouwen van dubbele kuit waren in Utrecht in de 14° eeuw voorgeschreven: 12 mud haver, 6 mud garst en 3 mud weit.

Recueil des ordonnances des Pays-Bas
série. 1506-1700
Commission royale pour la publication des anciennes lois et ordonnances de la Belgique,
‎Charles Laurent, ‎Jules Pierre Auguste Lameere,
1898

p.114
de baillier a chascune des quatre saisons de lannee, generale et clore declaracion desdictes cervoises et keutes de la Goude et estranges quilz auroient dispensee et telle quilz baillent a leurs maistres qui leur envoyent icelles servoises et keutes, sans que toutesvoyes umbre de ce lesdicts hostes et bierstekers soient

Korte chronycke van vele gedenckweerdige geschiedenissen
soo in de principaele steden van het hertoghdom van Brabant als in de stadt en provincie van Mechelen
Volume 3 (Google eBoek)
J. Jacobs
no year no pagenumbers

Vervolgh der Chronycke van Mechelen
Van den 4. Februarii 1514
(volgens den ouden Stiel)
tot den Jaere 1519.

Item dat men in plaets van 20. myts Bier den pot soude Brouwen koyte na d'oude Costume van 18. myten den pot

Recueil des ordonnances des Pays-Bas:
Actes du 8 mai 1609 au 14 juillet 1621
Belgium. Commission royale pour la publication des anciennes des anciennes lois et ordonnances de la Belgique, Victor Brants
J. Goemaere,
1912

p.223
a feu de haute l'Empereur Maximillien octroier aux prédécesseurs des remonstrants, pout culx et tous autres manans et habitans en ladicte ville, privilege expres d'y pouvoir brasser cervoises ou keutes et les livrer par tous les lieux de l'obéissance de Sa Majesté a tous

p.225
publications et défences dessus touchées, ilz puissent dès maintenant et ci-après brasser leurs cervoises et keutes et les vendre et » distribuer à qui avoir et achapter en vouldront au mesme pris et valeur, comme ils ont usé et accoustumé parcy devant, et qu'ilz faisoient et faire pouvoient auparavant icelles publications et defences,

Notgeld 1921
10 Pf (Vorderseite);
Motiv: Hammer Keut (Familienarchiv Schulte)
Urheber: Andreas Schulte 2007
1921

Hammer Keut



Hamm gibt uns gute Schinken
Hamm gibt den besten Keut vor wenig Geld zu trinken





Leeuwarder courant
08-04-1933
Uitgever: D.R. Smeding en M. Koon
Leeuwarden
1933

Legaten aan Claarkamp.
anno 1438; 'een ton koyts' (=kuit-bier)

Nieuwsblad van Friesland : Hepkema's courant
02-10-1935
Jaargang, nummer: 62, 116
Uitgever: J. Hepkema
Heerenveen
1935





De Telegraaf
21-02-1942
Jaargang, nummer: 50, 18515
Uitgever: Dagblad De Telegraaf
Kop: Verschillende tradities.
1942

Kuitbier

Stadt und Land Hattingen
Volume 2
Heimatverein Hattingen, Hattingen, Germany
Heimatverein Hattingen,
1962

1571
(1 Ohm Keuth)

p.8
musste jeder Burger, der irgendeine gewerbliche Beschattigung betrieb, Mitglied der Gilde sein. Damit wurden praktisch alle Bürger der Stadt erfasst, ausgenommen nur einige, die Bauern geblieben waren und deren Höfe innerhalb der Stadtbefestigung lagen. Besonders der östliche und südliche Teil des Stadtinneren bewahrten ihren ehemals bäuerlichen Charakter am längsten. Das umfangreiche Gebiet von der heutigen unteren Heggerstraße bis hin nach der Emsche wurde beispielsweise von dem Kellergut ausgefüllt, auf dessen Gründen sich nach und nach Handwerker und Kaufleute ansiedelten 9). In die Gilde wurden nur solche Personen aufgenommen, die bereits das Bürgerrecht gewonnen hatten. Bürgersöhne wurden meist bevorzugt, und diese entrichteten auch weniger Gebühren als die von auswärts zugezogenen Bewerber. Nach den oben erwähnten Artikeln vom Jahre 1571 verlangte man von jedem, der als Mitglied aufgenommen werden wollte, nicht nur eine Legitimation als Bürger der Stadt, sondern auch den Nachweis, daß er „echt und recht” geboren war.
Diese Bestimmung blieb Jahrhunderte hindurch in Kraft, und noch vom ähnliche Bestimmung in dem köninglichen Patent für alle Innungen und Zünfte in Preußen Bezug genommen wird10) Ebenso mußte er sich vorher vereheliehen und als sichere Grundlage seines Fortkommens.

Alle anderen mußten die doppelte Summe entrichten. Wer die Rechte der Gilde schon vor seiner formellen Aufnahme genießen wollte, zahlte auch für diese Zeit die vollen Gebühren. Händler und Kaufleute, die sich die Vorteile der Gilde ohne Erlaubnis zunutze machten, vor allem Fremde, die zum Markt nach Hattingen kamen, wurden in Strafe genommen und mußten 1 Ohm Keuth und 1 Pfund Wachs zahlen 12). Auch diese Buße wurde später in Geld erhoben, wie man überhaupt als Richtsätze für Pacht, Gebüren, Strafen und dgl. die Erzeugnisse des Bodens zugrunde legte und danach jeweils nach deren Wert entsprechenden Geldbetrag einsetzte.

Folklore brabançon
Nummers 165-168
1965

p.54
En 1556 il recevait pour cette prestation de la bière commune « gewoenlyck bier ». ... buvait en ordre principal dans nos régions: de la petite bière au « cuyte » de la « braspenningh » du nom d'une monnaie de l'époque, de la bière blanche

Quote Professor Wilhelm Neuhaus
anno 1707
Bauert-Keetmann
1965

p.200
Sowohl an Süßigkeit wie in Nährkraft gibt es nichts Vorzüglicheres als den Keut, Ganymed hätte ihn ruhig dem Jupiter kredenzen können, er ist auch nicht die letzte Lebenskraft und Zierde der Stadt Hamm. Diese ist nicht so sehr durch den Turm von St. Georg, der zum Himmel ragt und seinesgleichen kaum hat, nicht so sehr durch ihre angenehme und gesunde Luft, die wunderbare Fruchtbarkeit ihrer Äcker und Weiden, ihren Reichtum an jagdbaren Tieren und Fischen und andere Dinge weit und breit berühmt geworden, als durch die Vorzüglichkeit ihres Keut. Den Einheimischen ist der Keut über alle Maßen lieb und wert. In Hamm glaubt man, daß der, der Keut hat und trotzdem Wein haben will, nicht ganz richtig ist. Nicht weniger geschätzt ist der Keut bei den Auswärtigen.

Quellen und Urkunden zur Geschichte der Stadt Altena (Westf.)
Von den Anfängen bis 1609 dem Aussterbender männlichen Linie der klevisch-märkischen Herzöge. Bearb. von Hermann Flebbe
Hermann Flebbe
Stadt[verwaltung],
1967

p.269
3) Item dat oich geyn bier ader keuth ungesatt vertapt und erst nach syner gewehrde mögh gesatt werden, wie oich vörhyn verordent.

De brouwerijenonderneming van Gilbert van Schoonbeke (1552-1562)
Belgisch tijdschrift voor philologie en geschiedenis
Volume 46,
Delen 1-2
Fondation universitaire,
1968

p.341
De kwaliteit van het cleyn bier lag heel wat lager dan die van de koyte;



De brouwerijenonderneming van Gilbert van Schoonbeke in PDF



Les Bons Metiers Des Meuniers, Des Boulangers Et Des Brasseurs de la Cite de Liege
Bibliotheque de la Faculté de Philosophie et Lettres de l'Unisersité de Liege
Fascicule CXV
René van Santbergen
1977

p.253
la ruine de cette industrie était si complète, qu'au XVe siècle, les doubles keutes de Maastricht se vendaient à plus bas prix que les produits liégeois de qualité moindre 2.

En dépit de certaines difficultés a la fin du XVIIe siècle, la bière liégeoise conserva sa renommée en Hollande, en France, en Allemagne et dans les Pays-Bas, au cours du XVIIIe 7. Sa saveur, sa finesse et ses qualités de conservation étaient appréciées, paraît-il, jusqu'aux Indes néerlandaises 8.

(the ruin of the industry was complete as in the fifteenth century, Maastricht double Koyt sold at a lower price than the lower-quality products of Liege)

Handelingen der Maatschappij voor Geschiedenis en Oudheidkunde te Gent
Volumes 34-36
Société d'histoire et d'archéologie de Gand
1980

p.86
Over de aard en de samenstelling van dit kuitbier bestaat tot nu toe grote onduidelijkheid. Sommige auteurs stellen nl. dat kuitbier gebrouwen wordt zonder hop terwijl anderen het aanzien voor een sterk gehopt bier.

Het financiële beleid van Leiden in de Laat-Beierse en Bourgondische periode +/- 1390 - 1477
J. W. Marsilje
Uitgeverij Verloren
1985

p.272
Leids kuit

Volkskunde in Rheinland-Pfalz
15 - 2 / 2000: Das Bier
Gunther Hirschfelder
Das Bier und siene Trinker in der Frühindustrialisierung
2000

"Hambschen- oder Brackenfelder Keuth, Cöllnischen und andern aussländischen Bier."

Geschiedenis van Holland
Deel 2
Uitgeverij Verloren,
2002

p.83
Zo werd haver, een veel geteeld gewas, in grote hoeveelheden voor de bierbereiding gebruikt
Voor de bereiding van 'koyt', een andere biersoort ... ofwel 44% havermout

Duizend jaar Gouda: een stadsgeschiedenis
P. H. A. M. Abels
Uitgeverij Verloren
2002

p.95
Het zogenaamde kuitbier dat begin vijftiende eeuw in Holland opkwam, werd met hop gebrouwen...





De spade in de dijk?
Waterbeheer en rurale samenleving in de Vlaamse kustvlakte (1280 -1580)
T. Soens
Academia Press
2009

p.46
Het kuitbier dat men dronk was vermoedelijk inlands gebrouwen gehopt bier



p.67
Terwijl kuitbier in de eerste helft van de 15de eeuw nog een prestigieus importbier was, met frisse smaak en bijzondere uitkooktechniek






Jaarboek voor Middeleeuwse Geschiedenis 13
Leen Alberts
Uitgeverij Verloren
2011

Bier drinken met maten

p.139
De bulk van de markt was voor het bleke kuitbier



p.141
daalde de aanvankelijke hoge kwaliteit van de populaire kuitbieren gaandeweg van een alcoholgehalte van rond de 6 procent tot ongeveer 4 procent.



Bier & Spijs
70 inspirerende gerechten bij Nederlands speciaalbier
Fiona de Lange en Jo Vaessen
2014

p.16
Kuitbier is een Nederlandse bierstijl uit de 15e eeuw. In de bier-spijscombinaties met alleen Nederlandse bieren mag deze uiteraard niet ontbreken.

p.32
Gemarineerde zalm met asperges

Brewers Association Style guidelines for Koyt beer:
2014

Dutch-Style Kuit (Kuyt, Koyt)
Dutch-Style Kuits (Kuyt, Koyt) are gold to copper colored ale. Chill haze and other is allowable. The overall aroma character of this beer is grain emphasized with a grainy-bready accent. Hop aroma is very low to low from noble hops or other traditional European varieties. The distinctive character comes from use of minimum 45% oat malt, minimum 20% wheat malt and the remainder pale malt. Hop flavor is similar to aroma very low to low from noble or other traditional European varieties. Very low levels of diacetyl are acceptable. Acidity and sweet corn-like DMS (dimetylsulfide) should not be perceived. This style of beer was popular in the Netherlands from 1400-1550. Body is low to medium.
Original Gravity (°Plato) 1.050 - 1.080 (19.3 - 12.4)
Apparent Extract/Final Gravity (°Plato) 1.006 - 1.015 (3.7 - 1.5)
Alcohol by Weight (Volume) 3.8 - 6.3 (4.7 - 7.9)
Bitterness (IBU) (25 - 35)
Color SRM (EBC) 5 - 12.5 (10 - 25)