Brouwerij de Gekroonde Valk - Van Vollenhoven en Co.
14 07 1733
Schepenen op de annexe Requeste van Jan van den Bosch Cornelisz.
..het stellen van de verzochte ketel tot het Brouwen van Bier
Amsterdamse courant
25-02-1734
Uitgever: Otto Barentsz Smient
Amsterdam
1734
Jan van den Bosch Cornelisz. adverteert dat in zyn tegenwoordige Bier en Wyn, Azyn, en Meemakery de Valk, op de Kadyk alhier met die affaires continueert, en ook dat daer op op morgen zynde Vrydag, een begin zal worden gemaekt met Brouwen van Burger, Scheeps en verzending Bieren, zullende de Brouwery nu de naem voeren de GEKROONDE VALK
[plain Falcon brewery becomes Crowned Falcon; start of the ‘royal’ theme in line with ‘princess’ beer.
f ]
[Connectie poorters-bier en burger-bier:
Een reeks van 37 poorters beklaagt zich over de slechte kwaliteit van de Antwerpse bieren die veel te duur worden verkocht (6 of 8 stuivers per ton, waar ze slechts 3 of 5 stuivers zouden waard zijn). Zij kopen daarom zelf hun granen in en laten die verbrouwen in de stadsbrouwerijen Den Sleutel en Londen. Dit borgersbier is van betere kwaliteit en het houdt beter en is gezonder.
(Zie Antwerpse brouwers tijdens het ancien régime: documenten.)
Ook Jan van den Bosch staat buiten de gevestigde orde met zijn Burger, Scheeps en verzending Bieren en wordt niet tot de club Amsterdamse brouwers toegelaten die brouwen voor het VOC.
f ]
Amsterdamse courant
12-04-1749
Otto Barentsz Smient
Amsterdam
1749
Alzo zommige baetzugtige menschen uytstrooyen, dat zedert het overlyden van David van den Bosch, Brouwer, Azyn en Meemaker in de Brouwery de Gekroonde Valk op de Kadyk t'Amst de affaire in de gem. Brouwery stil staen; so maekt men in tegendeel bekend, dat alle de affaires en ook wel inzonderheyd het Brouwen van Princesse-Bier voor Oostindien en andere Gewesten, op den ouden voet en deselve Naem gecontinueert werden.
'Brewing of Princess-Beer for the Eastindies and other colonies will be continued as before'
Amsterdamse courant
25-09-1762
Uitgever: Otto Barentsz Smient
Amsterdam
1762
zullen op Maandag den 25 October verkopen
de GEKROONDE VALK
Woonhuis, Pakhuizen of Magazynen, Koetshuizen en Stallinge met hunne Erven
en een Dertiende Portie in de Ysbreker en aan de Brouwers Kas
1765
Amsterdam in zyne opkomst, aanwas, geschiedenissen, voorregten, koophandel, gebouwen, kerkenstaat, schoolen, schutterye, gilden en regeeringe
Volume 9 (Google eBoek)
Jan Wagenaar
Isaak Tirion,
1766
De Koopman, of Bydragen ten opbouw van Neerlands koophandel en zeevaard
Volume 1
G. Bom
1768
p.247
hier te Amsteldam reeds in de 13e eeu, Brouwerijen geweest zyn...
* Deeze zyn naamlyk: het Anker, de Eenhoorn, de Hooiberg, de Haan, 't Lam, de Roskam, 't Rood-Hart, en Withart, de Dubbelde Sleutel, de Star, de gekroonde Valk, de Waereld, en de Zwaan.
Gazette van Gend
(Google eBoek)
By Jan Meyer,
1788
Byvoegsel tot de Gendsche Gazette van den 1. December 1788
Anthonius Parmentier, vryen Groot Bier-Brouwer, woonende in de Brouwerye de twee Eeuwen op d'Hoogstraete tot Brugge, maekt bekend aen alle Heeren Koop en Zeeluyden, dat hy buyten zyn wit Hoogaerdsch-Bier, het gene hy nu sedert een jaer gebrouwen en by tonnen en quarten heeft uytgelevert ter volle satisfactie van de gene, die daer van hebben gediend te wezen, noch brouwt witte Hollandsche Princesse Bieren, gelyk men tot Amsterdam, Rotterdam en Alkmaar is debiteerende, zynde eene soorte van Bieren, die gerustelyk zonder de minste veranderinge ter Zee worden getransporteert nae de Fransche Eylanden en nae de Oost- en West-Indiën, genoegzaem door alle Heeren Zeevaerders gekend; adverteerdende voorders aen alle Heeren Schips-Kapiteyns, dat zy t'allen tyde hunne vaten gevolt konnen krygen met versche Bieren, die hy op hunne orders expresselyk zal brouwen na graed der passagie en tot civilen prys.
[white Dutch Princess Beer, like there is in Amsterdam, Rotterdam and Alkmaar, being a kind of beer, able to be sent to the French Islands and the East- and West Indies, without the slightest alteration, as every lord Seaman knows]
Amsteldam en zyne geschiedenissen, in't kort
Jaar van uitgave
1788
Drukker/Uitgever
Allart, Johannes Amsterdam, 1773-1811
Taal
Nederlands
Vlaams
néerlandais
Aantal pagina's: 248
History (Netherlands)
Geography
Coauteur: Fokke, Jan
Bron metadata: STCN
1788
p. 108 - 111
Dus waren 'er in 't Jaar 1749, niet meer dan zeventien, waar van 'er, van tyd tot tyd, nog vier verdwenen zyn zo dat 'er tegenwoordig maar dertien geteld worden.
Oprechte Haerlemsche courant
16-08-1791
Uitgever: Abraham Casteleyn
Haerlem
1791
zullen op Maandag, den 12 September, 1791
verkoopen
Amsterdamse courant
29-10-1791
Uitgever: Otto Barentsz Smient
Amsterdam
1791
DE GEKROONDE VALK
van nu af aan gecontinueert wordt op de Firma VAN VOLLENHOVEN en COMP.
Handelingen van de Municipaliteit der stad Amsterdam.
Jaar van uitgave
1795
Drukker/Uitgever:
Gartman, Hendrik Amsterdam, 1771-1800
Stadsdrukkery Amsterdam, 1795-1803
Taal:
Nederlands
Vlaams
néerlandais
Aantal pagina's: 566
Onderwerp:
Amsterdam
History (Netherlands)
State publications
Bron metadata: STCN
1795
p. 249
welk huis vervolgens afgebroken en tot eene moutery, rosmolen, en tuin is aangelegd
Bataviasche courant
31-08-1816
Uitgever: 's Lands Drukkery
Batavia
1816
Zwaar en Ligt Bier, uit de Amsterdamse Brouwery de Gekroonde Valk, gebrouwen volgens het recept van het voorleden in Indie beroemde Anker Bier
Javasche courant
22-03-1828
Uitgever: Landsdrukkerij
Batavia
1828
bier uit brouwerij de Valk
Wandelingen in en om Amsterdam (Google eBoek)
Cornelis van der Vijver
J.C. van Kesteren,
1829
p.340
(*) Behalve deze Azijnmakerij, vindt men nog de volgende Bierbrouwerijen en Azijnmakerijen.
Amsterdamsche almanak voor koophandel en zeevaart
Volume 1 (Google eBoek)
Collegie Zeemanshoop
H. Blikman,
1830
p.109
SCHEEPS-BIERBROUWERIJEN.
De gekroonde Valk, van Vollenhoven en Co.
Javasche courant
07-02-1835
Uitgever: Landsdrukkerij
Batavia
1835
dubbeld princessen bier van de brouwerij de valk
1836
ligt en zwaar valker bier
Javasche courant
24-01-1838
Uitgever: Landsdrukkerij
Batavia
1838
– Princessenbier uit de brouwerij de Valk, op vaten en in kruiken afgetapt in Nederland
De avondbode
26-01-1839
Uitgever: A. Zweesaardt
Amsterdam
1839
1841
Van Vollenhoven
Javasche courant
19-07-1843
Uitgever: Landsdrukkerij
Batavia
1843
Valkbier op vaten, valkbier in Amsterdam afgetapt in manden van 48/2 kruikjes, falcon ale in vaten van 3 dozijn kruiken
Javasche courant
13-08-1845
Uitgever: Landsdrukkerij
Batavia
1845
bier van de brouwerij de Valk princesse bier in holland afgetapt op kruiken en halve kruiken
De Oostpost
29-09-1856
Uitgever: Fuhri
Soerabaya
1856
VALKERBIER van Vollenhoven.
Tijdschrift ter bevordering van Nijverheid
Uitgever: Loosjes
Haarlem,
1857
p.168
Volgens het verslag van Amsterdam bestaan aldaar drie bierbrouwerijen
1864
De mensen achter de oude brouwerij De Haan, de wat minder oude Gekroonde Valk en het nieuwe Heineken maken gezamenlijk bezwaar tegen accijnverhoging.
Goessche Courant
22 augustus 1865
pagina 4 (4/4)
1865
Goed belegen bier,
Middelburgsche courant
15-08-1868
Uitgever: Wed. J. Abrahams & Zoon
Middelburg
1868
Uit de beroemde Brouwerij de Gekroonde Valk te Amsterdam:
Neêrland's vloot en reederijen
alphabetisch opgemaakt, Volume 13 (Google eBoek)
H. Sweys
Rotterdam
P. M. Bazendijk,
1870
VALKERBIER ter Exportatie
Middelburgsche Courant
16-06-1870
p. 4/4
1870
Uit de Gekroonde Valk te Amsterdam:
Faro, Nieuw licht, Dubbel Princesse, Princesse, Board Bard Prim, Wit bier, Eng. Pale Ale, Extra Stout
Middelburgsche Courant
31 juli 1872
pagina 4 (4/4)
1872
Vlissingse Courant
29 december 1872
pagina 26 (26/26)
1872
Vollenhoven's Extra Stout 12 cent p. 1/2 fl.
De Oude tijd
(Google eBoek)
door J. ter Gouw
met medewerking van Vaderlandsche Geschied- en Oudheidkundigen
A.C. Kruseman
Haarlem,
1873
PRIJZEN VAN HUIZEN IN DE VORIGE EEUW
De brouwerij de Gekroonde Valk op den Kadijk ƒ 56.000,-
Sluisch Weekblad.
Nieuws- en advertentieblad voor Westelijk Zeeuwsch-Vlaanderen
9 augustus 1878
pagina 4 (4/4)
1878
GERSTE BIEREN
Bizonder aan te bevelen Princesse ale
Middelburgsche Courant
5 april 1879
pagina 4 (4/4)
1879
GEZOND
Handelsblad
1880
Het nieuws van den dag
03-05-1880
Steendrukkerij Roeloffzen en Hübner; NV De Kleine Courant
Amsterdam
1880
BROWN STOUT,
uit de brouwerij De Gekroonde Valk,
Het EXTRA STOUT,
in smaak, geur en gehalte het BASS STOUT verre overtreffende
Goessche Courant
08-05-1880
p. 4/6
1880
eene INRICHTING tot het
brouwen van Stout.
'Equipment for the brewing of Stout'
Nederlands tijdschrift voor geneeskunde
Volume 24
1880
p.596
Die beide biersoorten uit de Brouwerij de gekroonde Valk zijn derhalve rijker aan extract, dus van voedender bestanddeelen dan de Engelsche en hebben in zamenhang daarmede een evenredig kleiner gehalte aan alcohol.
De Tijd
27-10-1880
Uitgever: Gebr. Verhoeven
's-Hertogenbosch
1880
STOUT.
EVEN GOED EN VEEL GOEDKOOPER.
'JUST AS GOOD AND MUCH CHEAPER'
De Graafschap-bode
12-03-1881
Uitgever: C.Misset
Doetinchem
1881
Diverse soorten
Engelse Bieren
Leeuwarder courant
02-05-1881
Uitgever: D.R. Smeding en M. Koon
Leeuwarden
1881
AMSTERDAMSCH PRINCESSE VALKERBIER
Het nieuws van den dag
21-11-1881
Steendrukkerij Roeloffzen en Hübner; NV De Kleine Courant
Amsterdam
1881
1882
'DE GEKROONDE VALK'
hebben overgenomen zijne Bierbrouwerij genaamd DE ORANJEBOOM te Dordrecht
'have acquired his Beerbrewery called DE ORANJEBOOM in Dordrecht'
De Tijd
26-04-1882
Uitgever: Gebr. Verhoeven
's-Hertogenbosch
1882
De mouterij van de bierbrouwerij De gekroonde Valk, aan de Hoogte van de Kadijk, stond in lichterlaaie.
De Gekroonde Valk
Herstellen van de door brand vernielde mouterij.
Vervaardiger G. B. Salm (architect)
Collectie Archief van de Dienst Bouw- en Woningtoezicht: bouwtekeningen
Datering juni 1882
Geografische naam Hoogte Kadijk
1882
Algemeen Handelsblad
27-04-1883
P. den Hengst en Zoon
Amsterdam
1883
Algemeen Handelsblad
08-01-1884
P. den Hengst en Zoon
Amsterdam
1884
STOUT
Leeuwarder courant
24-03-1884
D.R. Smeding en M. Koon
Leeuwarden
1884
VERVANGT HET BUITENLANDS FABRIKAAT
Zierikzeesche Courant
18 maart 1885
pagina 1 (1/4)
1885
De bestanddeelen zijn (in percenten) bij Engelsch stout (Bass & Co.): alcohol (in volumen) 8.35 en extract 7.96
bij Ned. stout (Gekroonde Valk) zijn deze cijfers: 6.00 en 9.65.
Middelburgsche Courant
18 mei 1886
pagina 2 (2/4)
1886
brouwt thans behalve Stout en Princesse bieren, ook Beiersch, Pilsener en Lagerbier.
Het volk
25-06-1900
Uitgever: Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP)
Amsterdam
1900
Brouwerswee
De brouwerij 'De Valk' maakt een gunstige uitzondering in vele opzichten.
Download hieronder het complete atikel in PDF over de werkomstandigheden bij de grote brouwerijen:
Brouwerswee: De bierbrouwer als fabrieksarbeider
De Tijd
12-03-1906
Uitgever: Gebr. Verhoeven
's-Hertogenbosch
1906
Brand mouterij De Gekroonde Valk
Brand in de bierbrouwerij De Gekroonde Valk
Algemeen Handelsblad
12-03-1906
Uitgever: P. den Hengst en Zoon
Amsterdam
1906
Brand in de bierbrouwerij De Gekroonde Valk
Brand in de mouterij van de brouwerij "de Gekroonde Valk", gezien van Kattenburg.
Vervaardiger H. M. J. Misset (tekenaar)
Collectie Koninklijk Oudheidkundig Genootschap
Datering 11 maart 1906
1906
Algemeen Handelsblad
27-09-1907
Uitgever: P. den Hengst en Zoon
Amsterdam
1907
Een bezoek aan 'de Gekroonde Valk'.
22 01 1910
Brouwerij De Gekroonde Valk Opgericht 1733 Amsterdam
Dit tableau was aangebracht in de hal van de voormalige bierbrouwerij De Gekroonde Valk. Het is onbekend bij welke gelegenheid het daar is geplaatst. Bij de sloop van de gebouwen, in 1979, is dit samen met een gelegenheidstableau uit 1908 aan het Nederlands Tegelmuseum geschonken.
Tableau van 161 keramische tegels met de naam en het bedrijfslogo van de Amsterdamse bierbrouwerij De Gekroonde Valk, door de Porceleyne Fles te Delft, ca. 1910-1930.
Bron: Tegelcollectie, Nederlands Tegelmuseum
1915
tot 1913 stond hij aan het hoofd van bierbrouwerij 'De Gekroonde Valk'
1918
1920
De Gooi- en Eemlander
13 12 1922
De Telegraaf
04-12-1924
Uitgever: Dagblad De Telegraaf
Amsterdam
1924
Sabotage in „De Gekroonde Valk”.
De Telegraaf
16-06-1927
Uitgever: Dagblad De Telegraaf
Amsterdam
1927
FINANCIEN EN ECONOMIE
DE GEKROONDE VALK.
Leeuwarder courant
1928
Van Vollenhoven's Stout
'Gezondheid met glazen'
De Tijd
25-11-1930
Uitgever: Gebr. Verhoeven
's-Hertogenbosch
1930
De Gekroonde Valk
het gouden jubilée van haar speciaal product 'Stout'
Uit de geschiedenis van het edel Gerstenat.
Twee eeuwen brouwerij.
Brouwers als watervoorzieners.
Bloei en concurrentie in de 19e eeuw.
Algemeen Handelsblad
16-07-1933
Uitgever: P. den Hengst en Zoon
Amsterdam
1933
Van deze brouwerijen is nog slechts over "De Gekroonde Valk"; de rest is verdwenen
Suriname : koloniaal nieuws- en advertentieblad
28-12-1937
Uitgever: J. Morpurgo
Paramaribo
1937
Klink met wat goeds!
De minnaars van een koelen dronk verklaren unaniem:
'Zoo'n glas Van Vollenhoven's bier smaakt werkelijk subliem!'
Het nationale dagblad: voor het Nederlandsche volk
19-02-1941
Uitgever: De Nationale Pers
Leiden
1941
Van arbeid en bedrijf
Van Vollenhoven’s Bierbrouwerij N.V.
1949
De Tijd
22-04-1949
Uitgever: Gebr. Verhoeven
's-Hertogenbosch
1949
Vollenhoven zet bedrijf stop
Heineken en Amstelbrouwerij nemen aandelenkapitaal over
Personeelsbelangen zo goed mogelijk verzekerd
De waarheid
23-04-1949
Amsterdam
1949
Opgeslokt door Heineken
Vollenhoven's brouwerij sluit haar poorten
Toen bier nog heel gezond was
Herman Amelink
NRC Boeken
2009
Over:
Geloof in de brouwerij
Opkomst, bloei en ondergang van bierbrouwerij De Gekroonde Valk
auteur: Rolf van der Woude
Uitgeverij Bas Lubberhuizen
2009
Toen Abraham Kuyper in 1880 in Amsterdam zijn Vrije Universiteit opende, vloeide de alcohol rijkelijk. Dit verdroot de christelijke drankbestrijders. Maar Kuyper gaf geen krimp: „Bij den chocoladeketel en de water- en melkkaraf kweekt ge geen geslacht van kloeke calvinisten.” Deze uitspraak is vaak geciteerd ter verklaring van de soms uitbundige jeneverconsumptie onder gereformeerden.
Toch was het niet jenever, maar bier dat de gereformeerde zuil bouwde. De stichting van de Vrije Universiteit werd mogelijk werd gemaakt door de Amsterdamse biermagnaat Willem Hovy, eigenaar van brouwerij De Gekroonde Valk. Hovy, vriend en geestverwant van Abraham Kuyper, doneerde 25.000 gulden, een kwart van het startkapitaal dat nodig was voor de oprichting van de universiteit. Bovendien stelde hij zich garant voor de salarissen van de eerste (vijf) hoogleraren. Acht jaar eerder had hij al de oprichting van Kuypers antirevolutionaire dagblad De Standaard gesponsord.
Afgelopen dinsdag, op de 129ste dies natalis van de Vrije Universiteit, kreeg Hovy eindelijk de eer die hem toekomt. In het hoofdgebouw werd zijn borstbeeld onthuld. Bij die gelegenheid verscheen een met veel nostalgische foto’s en tekeningen geïllustreerd boek over de geschiedenis van zijn brouwerij van Rolf van der Woude, medewerker van de Historisch Documentatiecentrum voor het Protestantisme.
Brouwerij De Gekroonde Valk werd in 1733 gesticht door Jan van den Bosch Corneliszoon aan de huidige Hoogte Kadijk. In 1791 werd het bedrijf aangekocht door Jan Messchert van Vollenhoven, die het als een goede belegging zag. Bier was in die tijd een eerste levensbehoefte, een volksdrank en gezonder dan het water uit de gracht. Ook als exportproduct viel er goed aan te verdienen.
Willem Hovy (1840-1915), een telg uit de Van Vollenhoven-dynastie, kwam op 18-jarige leeftijd bij de brouwerij werken, die toen werd geleid door zijn oom. Willem had een technische opleiding gevolgd en deed het zo goed in het bedrijf dat de aandeelhouders hem in 1863 procuratiehouder maakten. Vanaf 1870 had hij alleen de leiding van het bedrijf, dat met 100 tot 150 medewerkers toen de grootste brouwerij van Nederland was. Hij transformeerde De Gekroonde Valk van een ambachtelijk bedrijf in een industriële onderneming. Hovy voerde telkens technische vernieuwingen door om de kwaliteit van het bier te verbeteren en de productie efficiënter te maken. Nadat Gerard Adriaan Heineken in 1863 brouwerij De Hooiberg had overgenomen en ‘Beiersch bier’ begon te produceren, bouwde Hovy een nieuwe fabriek om ook pils te produceren. Hovy bleef directeur tot 1912, toen hij op 72-jarige leeftijd terugtrad.
Hovy was een echte ‘maatschappelijke ondernemer’. Hij onderging al jong de invloed van het Réveil, een sociale beweging binnen de protestantse elite die veel aan filantropie deed. De Gekroonde Valk onderscheidde zich dan ook door een sociaal klimaat. Hovy betaalde de meeste arbeiders een vast loon in plaats van stukloon. Op zondag lag het bedrijf stil. Op christelijke feestdagen ook, waarbij het loon werd doorbetaald. De werkweek werd geopend met een bijbeloverdenking.
Hovy richtte verder een pensioenfonds op, zodat werknemers met 65 konden stoppen. En er kwam een steunfonds voor weduwen en wezen en arbeidsongeschikten. Lidmaatschap ervan was verplicht, met inhouding van 2 procent van het loon. De werkgever verdubbelde het ingelegde bedrag. Hovy stimuleerde inkoopcorporaties, was betrokken bij de oprichting van Patrimonium en bouwde 62 arbeiderswoningen plus een koffiehuis in de Czaar Peterstraat.
Aanvankelijk schaarde Hovy zich zelfs met overtuiging achter de strijd tegen drankmisbruik. Bier werd in de negentiende eeuw nog beschouwd als een gezond alternatief voor jenever, „want aanbevolen door tal van geneeskundigen in Nederland, Frankrijk en België, voor zwakken, bloedarmen, maaglijders en zogenden”. Maar toen zijn vriend Abraham Kuyper, inmiddels premier en minister van Binnenlandse Zaken, in 1901 de drankwet echter verscherpte ten koste van de bierconsumptie, sprak Hovy, inmiddels voor de ARP lid van de Eerste Kamer, van een „akelige wet”.
Uiteindelijk heeft De Gekroonde Valk de concurrentie niet overleefd. De onderneming was sterk afhankelijk van de export. Daardoor had ze zwaar te lijden van achtereenvolgens de Eerste Wereldoorlog, de economische crisis en het vasthouden aan de gouden standaard. Kort na de Tweede Wereldoorlog werd het bedrijf overgenomen door Heineken.
Gebrouwen door Stichting De Gekroonde Valk te Amsterdam
2013